یکی از راه های افزایش سرمایه شرکت ها افزایش سرمایه از محل آورده نقدی می باشد. در ابتدا هیئت مدیره پیشنهاد افزایش سرمایه می دهد. پس از آن پیشنهاد هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه توسط حسابرس مورد بررسی قرار می گیرد. در مرحله بعد سازمان بورس این پیشنهاد را تایید می کند. با موافقت و تایید سازمان بورس آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده منتشر می گردد. به طور معمول در حدود دو روز قبل از برگزاری مجمع نماد شرکت در بورس متوقف می گردد. افرادی که در تاریخ برگزاری مجمع سهامدار شرکت بوده اند مشمول استفاده از حق تقدم سهام قرار می گیرند. در ادامه این مطلب یکی از مهمترین مفاهیم آموزش بورس از صفر تحت عنوان حق تقدم سهام به تفصیل بیان می گردد.
برای آموزش بورس از صفر تا صد به لینک روبرو مراجعه کنید: آموزش بورس از صفر
حق تقدم سهام
با افزایش سرمایه یک شرکت از آورده نقدی سهامداران و افزایش تعداد سهام شرکت، قیمت سهام آن شرکت کاهش می یابد. طبق قانون تجارت هر شرکت پس از افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید، سهامداران خود را در خرید سهام جدید در اولویت قرار می دهد. در واقع معنای حق تقدم اولویت سهامداران شرکت نسبت به سهامداران جدید در خرید سهام جدید شرکت می باشد. هدف اصلی حفظ درصد مالکیت سهامداران شرکت پس از افزایش سرمایه است. سهامدارانی مشمول استفاده از این امتیاز می شوند که در زمان برگزاری مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه سهامدار شرکت باشند. در واقع به این دسته از سهامداران برگه هایی تعلق می گیرد که پس از چند ماه تبدیل به سهام عادی می گردد.
[ads1]می توان بیان نمود که سهامداران یک شرکت علاوه بر اینکه سود سالیانه سهام را دریافت می کنند و از امتیاز رای دادن برخوردارند می توانند در هنگام افزایش سرمایه شرکت حق تقدم خرید سهام جدید شرکت را نیز داشته باشند. سهام جدید شرکت پیش از آنکه به عموم مردم عرضه شود به سهامداران شرکت برای خرید عرضه می گردد. این مهم در اساسنامه شرکت نیز ذکر شده است. با توجه به پایین تر بودن قیمت حق تقدم سهام معمولاً سهامداران از خرید و استفاده از آن استقبال می کنند.
به عنوان مثال در صورتیکه یک سهامدار مالک 500 سهم از یک شرکت باشد و این شرکت افزایش سرمایه 100% بدهد. به سهامدار حق تقدم تعلق می گیرد و می تواند 500 سهم جدید را به قیمت اسمی خریداری کند. حال اگر افزایش سرمایه 40 درصد باشد تعداد برابر با 200 عدد می باشد.
حق تقدم سهام را چگونه استفاده کنیم؟
حق تقدم در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی ظاهر می شود. پس از افزایش سرمایه هر یک از سهامداران شرکت می توانند فرم مربوطه را پر کرده و به شرکت ارسال نمایند. استفاده از این امتیاز محدودیت زمانی دارد. در واقع پس از افزایش سرمایه سهامداران در مهلت مقرر می توانند از این امتیاز خود بهره ببرند. اطلاعاتی مانند زمان پذیره نویسی دو ماهه، شماره حساب شرکت برای واریز مبلغ اسمی و فرم افزایش سرمایه شرکت در سامانه کدال قرار می گیرد.
[ads2]نحوه تبدیل به سهم عادی
برای هر گواهی به مقدار 100 تومان که ارزش اسمی سهم است از طرف سهامداران به شرکت پرداخت می شود. با پرداخت مبلغ اسمی و پس از ثبت افزایش سرمایه شرکت، حق تقدم سهامداران به سهم عادی تبدیل می گردند. تبدیل شدن به سهام عادی معمولاً بین 3 تا 6 ماه زمان می برد.
می خواهم حق تقدم را بفروشم!
یکی دیگر از نکات مهم در آموزش بورس از صفر اینست که استفاده از این امتیاز یک امر اختیاری است و الزاماً همه سهامداران مجبور به پرداخت مبلغ اسمی و خرید آن نیستند. برای این منظور پس مجمع افزایش سرمایه، نماد حق تقدم شرکت در بورس ایجاد می گردد. با این نماد می توان آن را فروخت. در سبد سهام سهامداران شرکتی که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی می دهد یک نماد جدید که شامل حرف “ح” در کنار نماد شرکت است ظاهر می شود. این نماد به مدت دو ماه قابل معامله می باشد و می توان در صورت عدم تمایل به استفاده، آن را در این دو ماه فروخت.
محدوده تغییرات قیمت
هر نماد حق تقدم در یک روز معاملاتی از -10% تا +10% دامنه نوسان یا تغییر قیمت می تواند داشته باشد. واضح است که این بازه دو برابر بازه مجاز تغییر قیمت برای سهم عادی است (-5% تا +5%).
مدت زمان باز بودن نماد
معامله نماد حق تقدم در یک بازه زمانی معمولاً دو ماهه قابل خرید و فروش است. در این مهلت دو ماهه سهامدارانی از شرکت که قصد استفاده از آن را ندارند می توانند برای فروش آن اقدام کنند.
[ads1]حق تقدم استفاده نشده
دسته ای از سهامداران در مهلت دوماهه نه مبلغ اسمی را به حساب شرکت واریز می کنند و نه گواهی خود را می فروشند. بنابراین گواهی آنها عنوان حق تقدم استفاده نشده می گیرد که با انتشار آگهی پذیره نویسی عمومی و به شیوه حراج از طریق خود شرکت فروخته می شود. کارمزد فروش این معاملات و مبلغ اسمی از مبلغ حاصل کسر می گردد و مابقی به سهامداران پرداخت می شود.
آگهی پذیره نویسی عمومی چیست؟
در آگهی پذیره نویسی عمومی شرکتی که افزایش سرمایه داشته است اعلام می کند که حق تقدم های استفاده نشده موجود هست و سرمایه گزارانی که تمایل به سهامدار شدن شرکت از این طریق هستند می توانند اقدام به خرید کنند. دو نکته مهم در آگهی پذیره نویسی عمومی را باید توجه نمود. نکته اول اینکه در خرید حق تقدم استفاده نشده علاوه بر هزینه آن بایستی 100 تومان برای تبدیل به سهم عادی را هم در همان زمان خرید پرداخت نمود. نکته دوم اینست که زمان لازم برای اضافه شدن سهام به سبد سهامدار حدوداً دو ماه است و در طول این دو ماه این سهام قابل معامله نیست.
[ads2]جمع بندی
حق تقدم یکی از مفاهیم بسیار کاربردی در آموزش بورس از صفر است که هر سهامداری در یکسال بارها با این عنوان برخورد می کند.
- یک سهامدار با حق تقدمی که از افزایش سرمایه ایجاد می گردد سه رویکرد می تواند داشته باشد:
- مبلغ 100 تومان ( قیمت اسمی هر سهم) را به شرکت بپردازد تا پس از افزایش سرمایه حق تقدم تبدیل به سهام عادی شود.
- فروش در مهلت زمانی مشخص شده (دو ماه) از طریق نماد آن صورت می گیرد.
- در حراج آن بعد از مهلت زمانی شرکت کند.
- حق تقدم مربوط به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی می باشد.
- دامنه تغییرات قیمت نماد حق تقدم دو برابر دامنه تغییرات قیمت سهام عادی است.
